Алаяқтық алдау немесе сенімді теріс пайдалану жолымен жасалады, олардың ықпалымен меншік иесі немесе мүліктің өзге иесі мүлікті немесе оған құқықты басқа адамдарға өз еркімен береді.

Айыптау актісінде және сот үкімінде қылмыстық құқық бұзушылық оқиғасын сипаттау кезінде жасалған іс-әрекеттің объективті және субъективті жақтарын ескере отырып, алаяқтық жасалған тәсіл нақтылануы тиіс.

Алдау бөтен мүлікті жымқыру немесе бөтен мүлікке құқықты иемдену мақсатында алаяқтық жасау тәсілі болып табылады. 

Алдау меншік иесінде немесе өзге адамда мүліктің кінәлі адамға және (немесе) басқа адамдарға берілуінің заңға сәйкестігі туралы қате түсінік туындататын кінәлінің меншік иесіне немесе мүліктің өзге иесіне шындыққа жанаспайтын көрінеу жалған мәліметтерді хабарлаудан не меншік иесіне не мүлік иесіне хабарлануға тиіс шынайы фактілерді жасырудан құрылуы мүмкін.

Алдау нәтижесінде жаңылыстырылған меншік иесі немесе мүліктің өзге иесі өзінің мүддесі үшін жасаған әрекеттерінің негізділігіне сенімді бола отырып, кінәлі адамға мүлкін өз еркімен береді.

Алаяқтықтың тәсілі ретінде сенімді теріс пайдалану кінәлі адамның өзінің және меншік иесінің немесе иелігінде мүлкі бар өзге адамның арасында туындаған сенімді қарым-қатынастарды пайдакүнемдік пиғылмен бөтен мүлікті немесе оған құқықты заңсыз алу мақсатында пайдалануына негізделеді.

Мүлік иесінің немесе өзге адамның алаяққа сенім артуы әртүрлі мән-жайларға негізделуі мүмкін: жеке таныстығы, туыстарының және өзге адамдардың ұсынымы бойынша, кінәлінің қызметтік жағдайы және т.б.

Алаяқтық кезінде алдау ауызша, сонымен қатар жазбаша нысанда болуы мүмкін.

Жымқыру кезінде жалған құжаттарды пайдалану алдау нысандарының бірі болып табылады. Басқа адам әзірлеген жалған ресми құжатты пайдалана отырып жасалған жымқыру алаяқтық құрамымен толық қамтылады және Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің (бұдан әрі - ҚК) 385-бабы бойынша қосымша саралауды талап етпейді.

Егер адам құқық беретін немесе міндеттерден босататын жалған ресми құжатты қолдан жасау жолымен аляқтық жасаса, жасалған әрекетті ҚК-нің 385-бабының бірінші бөлігінде және ҚК-нің 190-бабының тиісті бөлігінде көзделген қылмыстық құқық бұзушылықтардың жиынтығы бойынша саралаған жөн.

Алаяқтық жолмен жасалатын жымқыруды мүлік иесінің немесе өзге адамның мүлікті өз еркімен беруін қажет етпейтін, бірақ басқа қылмыстың (үйге, қоймаға кіру үшін алдау және т.б.) жасалуын жеңілдететін алдау тәсілімен өзге нысандарда жасалатын жымқырудан ажырату керек.

Алдау бөтен мүлікті жымқырумен байланысты басқа қылмысты жасауды жеңілдету үшін пайдаланып, бірақ оны жасау барысында ол адамның әрекеттері меншік иесіне немесе сол мүліктің өзге де иесіне белгілі болып қалғанын біле тұра, оның иесінің еркінен тыс бөтен мүлікті заңсыз ұстауды жалғастырса, жасалған әрекетті (мәселен, адам ұялы телефонды иесінен қоңырау салуға сұрап алып, оны алған бойда иесінің көзінше қашып кеткен жағдайларда) тонау деп саралаған жөн.

Алаяқтық жымқырылған мүлік алып қойылған және кінәлінің немесе басқа адамдардың заңсыз иеленуіне өткен және олар оны меншік мүлкі ретінде өздерінің қалауы бойынша пайдалануға немесе билік етуге нақты мүмкіндік алған сәттен бастап аяқталды деп танылады.

Егер алаяқтық бөтен мүлікке құқықты иемдену нысанында жасалса, қылмыс кінәліде бөтен мүлікті өзінің меншігі ретінде иеленуге, пайдалануға және билік етуге бекітілген құқықтық мүмкіндік туындаған сәттен бастап, яғни осы құқық тиісінше ресімделгеннен, куәландырылғаннан немесе тіркелгеннен кейін аяқталды деп есептеледі.

Ақпараттық жүйелерді пайдаланушыларға қатысты жасалған алаяқтық кінәліге немесе оның нұсқауы бойынша басқа адамдарға ақшалай қаражат және (немесе) жеке деректері аударылған сәттен бастап аяқталды деп танылады.

Ақпараттық жүйелерді пайдалана отырып алаяқтықтың жасалған орны деп ақшалай қаражатты аударатын жәбірленушінің тұрған жерін санаған жөн.

түсіндірулерді басшылыққа алу қажет.

ҚК-нің 190-бабы екінші бөлігінің 3-тармағында көзделген алаяқтық жасалған кезде қызметтік жағдайын пайдаланатын адамдар деп "Мемлекеттік қызмет туралы" 2015 жылғы 23 қарашадағы № 416-V Қазақстан Республикасы Заңының нормалары қолданылмайтын қызметшілерді немесе лауазымды адамдарды түсінген жөн.

Кінәлі адамның, егер ол мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адам не оған теңестірілген адам не лауазымды адам не жауапты мемлекеттік лауазымды атқаратын адам бола тұра, мүлік иесін алдау немесе оның сенімін теріс пайдалану жолымен мүлікті жымқыру немесе оған құқықты иемдену мақсатында өзінің қызметтік жағдайын пайдаланып қасақана жасаған әрекеттерін ҚК-нің 190-бабы үшінші бөлігінің 2-тармағы бойынша саралау қажет.

Мемлекеттiк функцияларды орындауға уәкiлеттiк берілген адам не оған теңестiрiлген адам не лауазымды адам не жауапты мемлекеттік лауазымды атқаратын адам өзінің қызметтік өкілеттіктерінің жоқтығынан немесе қызметтік жағдайын пайдалануға мүмкіндіктің болмауынан нақты жүзеге асыра алмайтын әрекеті (әрекетсіздігі) үшін бөтеннің ақша қаражаттарын немесе өзге құндылықтарын иелену пиғылымен алуы алаяқтық ретінде саралануы тиіс.

Осы адам қылмыс жасау орнында ақшаны, бағалы қағаздарды және басқа да материалдық құндылықтарды алу кезінде ұсталған жағдайда жасалған әрекетті алаяқтыққа оқталу ретінде саралау керек.

Соттар кінәлі адамның әрекеттерін ҚК-нің 190-бабы үшінші бөлігінің 2-тармағы бойынша саралау кезінде ҚК-нің 3-бабының 16, 26, 27 және 28-тармақтарын басшылыққа алғандары жөн.

Адамға (жалдау, мердігерлік, комиссия, тасымалдау, сақтау және т.б. немесе еңбек шартының) азаматтық-құқықтық шарттардың негізінде сеніп тапсырылған мүлікті ол иемденіп алған немесе талан-таражға салған жағдай қызметтік жағдайын пайдаланған алаяқтыққа жатпайды. Көрсетілген әрекеттер ҚК-нің 189-бабымен қамтылады.

Мемлекеттiк функцияларды орындауға уәкiлеттiк берілген адамның не оған теңестiрiлген адамның не лауазымды адамның не жауапты мемлекеттік лауазымды атқаратын адамның көрінеу алаяқтықты ұйымдастырушылар, оған айдап салушылар және көмектесушілер ретіндегі әрекеттері, егер олар қызмет бабын пайдалануымен ұштасса, ҚК-нің 28-бабының тиісті бөлігі және ҚК-нің 190-бабының екінші немесе үшінші бөліктері бойынша сараланады.

Кінәлі адамдардың әрекеттерінде ірі немесе аса ірі мөлшерде сараланатын алаяқтық белгісінің бар болуы туралы мәселе ҚК 3-бабының 3 немесе 38-тармақтарына сәйкес шешілуге тиіс.

Алдын ала сөз байласу бойынша адамдар тобында немесе қылмыстық топтың құрамында "ірі мөлшерде" немесе "аса ірі мөлшерде" белгісі бойынша алаяқтық жасаған адамдардың әрекеттерін саралау туралы мәселені шешу кезінде қылмысқа қатысушылардың барлығы жымқырған мүліктің жалпы кұнын негізге алған жөн.

Соттарға жалғаспалы алаяқтықты оның бірнеше рет жасалуынан ажырата білу қажет. Жалғаспалы алаяқтық кезінде кінәлі бір көзден бөтен мүлікті бірнеше рет алу жолымен мүлікті иеленуге қатысты бір пиғылды іске асырып, алдын ала көздеген мақсатына қол жеткізеді.

Алаяқтықтың бірнеше рет жасалу белгісін екі немесе одан көп адамдарға қатысты алаяқтықтың жасалуынан ажырату үшін екі немесе одан көп адамға қатысты алаяқтық бір сәтте және бір қылмыстық әрекетпен жасалатынын (үлестік құрылысқа қатысушыларға, ақпараттық жүйені пайдаланушыларға және т.б. қатысты алдаушылық) ескерген жөн. Бірнеше рет жасау кезінде, аталған іс-әрекет әртүрлі уақытта жасалады және мүлік әртүрлі көздерден жымқырылады.